Gjaldmiðilssjokk í anda Friedmans

Eftir því sem heimsmarkaðurinn hefur farið æ meir eftir kenningum hagfræðingsins Miltons Friedmans hefur hann orðið mun viðkvæmari fyrir áföllum.  Frjálst flæði fjármagns um hnöttinn endilangan ásamt spákaupmennsku hefur gert það að verkum að hagkerfi eins og það íslenska verða æ oftar fyrir áföllum.  Friedman leit ekki á slík áföll sem vandamál heldur tækifæri til þess að koma á ennþá hreinari kapítalisma og keyra í gegn neyðarráðstafanir.

En íslenska hagkerfið er ekki bara að upplifa gjaldmiðilssjokk sem á sér erlendar rætur.  Einkavæðing íslenska hagkerfisins, skuldasöfnun og stóriðjuframkvæmdir hafa lagt grunninn og undirbúið jarðveginn fyrir þá kreppu sem við sjáum í dag.  Kárahnjúkar voru fjármagnaðir með lánsfé aðallega frá USA og Bandaríkjamenn munu vilja fá þá peninga til baka með tíð og tíma.

Þessvegna er helbert brjálæði að ætla að fara að taka fleiri erlend lán til stóriðjuframkvæmda.  Meiri stóriðja mun einungis festa kreppuna í sessi.  Ennfremur þarf ekki ekki nema hressilega lækkun á álverði á heimsmarkaði og þá fer efnahagur Íslands endanlega til andskotans.

Skuldir íslenska þjóðarbúsins eru farnar að slaga upp í skuldir þróunarríkja og við erum farin að líkjast þeim einnig að því leiti að við erum aðallega að flytja út ál og fisk.  Hagkerfi okkar er því opið og afskaplega viðkvæmt fyrir árásum spákaupmanna og sveiflum á heimsmarkaði.

Þessi staða mála er engin tilviljun.  Hagfræðingar af Chicago skólanum hafa unnið markvisst að því að koma á hreinum kapítalisma í mörg ár bæði á heimsmarkaði og jafnvel hér á Íslandi.  Og núna finnum við fyrst fyrir því hvernig hann virkar.

Hagfræði velferðarkerfisins og Keynes var hagfræði sem átti að koma í veg fyrir heimskreppu.  Hagfræði Miltons Friedmans er hagfræði sem beinlínis stefnir að heimskreppu til þess að hið Bandaríska heimsveldi geti tryggt yfirráð sín yfir auðlindum heimsins. 

Athugasemdir

[Jóhann Páll Jóhannsson, 30.6.2008 kl. 20:43]

Flott grein. Endilega kíktu á ritgerðina sem ég skrifaði um nýfrjálshyggjuna.

Hafðu það gott í sumar og sjáumst.