Hvað er dyngjugos?

Ef gýs á næstunni fyrir norðan Vatnajökul gæti orðið um svokallað dyngjugos að ræða.  Dyngjuhraun eru basísk og mjög þunnfljótandi vegna lítils kísilsinnihalds.  Þau geta því runnið nokkuð langar vegalengdir, einhverja tugi km a.m.k. standi gosin lengi.  Dyngjugos geta varað áratugum saman eins og á Hawaii, og myndast þá stundum hrauntjarnir sem eru glóandi um lengri tíma.  Dyngjuhraun eru yfirleitt helluhraun og í þeim getur verið mikið um tómar hraunrásir og hella.  Ekki er vitað til að dyngjugos hafi átt sér stað á sögulegum tíma á Íslandi.

Það viðkvæma í málinu er það hvort að virkjunin við Kárahnjúka hafi sett af stað jarðskjálfta og kvikuhreyfingar?  Vitað er að vatn í jarðskorpunni virkar sem smurning á jarðskjálftasprungur og spurningin vaknar hvort fargið af Hálslóni gæti mögulega hafa haft einhver isóstasísk áhrif.  Um það er erfitt að segja á þessu stigi málsins en ekki má gleyma því að á þessu svæði er stutt niður í möttulstrókinn undir Íslandi.  En það er ljóst að ef dyngjugos hefst á svæðinu við Upptyppinga og varir lengi er ákveðin hætta á því að hraun renni í átt til mannvirkjanna við Kárahnjúka.  A.m.k. er ekki á þessu stigi hægt að útiloka að það gæti gerst, verði á annað borð af gosi á svæðinu.

Athugasemdir

[Hólmdís Hjartardóttir, 5.3.2008 kl. 00:38]

Er ekki líklegra en ekki að eitthvað komi þarna upp??

[eir@si, 9.3.2008 kl. 17:29]

Það er kannski hægt að velta fyrir sér að ef þessir jarðskjálftar eru vegna virkjunarframkvæmda að hvort þeir séu þá raunverulega undanfari eldgoss, því þá er virkjunin að setja af stað eldgos en ekki bara jarðskjálfta.  En ef það er þekkt að svona jarðskjálftar verða oft í kjölfar svona fargframkvæmda og þá á stöðum sem ekki er von á dyngjugosum, þá finnst mér frekar hugsanlega að við Upptyppinga verði bara jarðskjálftar en ekki neitt eldgos.

En þetta er auðvitað eitthvað sem bara tíminn leiðir í ljós.

En er annars ekki rétt munað hjá mér að Sursteyjargosið hafi verið dyngjugos þó undir sjó væri.  Hefur að minnsta kosti einhver einkenni þess held ég.