Ófyrirséður kostnaður við aukið frjálsræði í viðskiptum

Niðurbrot tollamúra og aukið frjálsræði í viðskiptum á að gegna því hlutverki að auka framleiðni í þeim þjóðfélögum sem í hlut eiga.  Gamlar úreltar atvinnugreinar eiga að þurrkast út af borðinu ef þær standast ekki alþjóðlega samkeppni af einhverjum ástæðum.

En það er einn galli á gjöf Njarðar.  Þegar gömlu úreltu fyrirtækin fara á hausinn tapast mikill fjöldi starfa sem ekki verða til annarsstaðar.  Alveg frá því í heimskreppunni miklu hafa hagfræðingar vitað að störf verða ekki til af sjálfu sér.  Það þarf bæði framtakssemi, hugvit, menntun og fjármagn til þess að skapa ný störf. 

Kína hefur t.d. passað sig á því að taka ekki niður tollamúrana fyrr en atvinnugreinar innanlands hafa verið tilbúnar til þess að mæta fárviðri alþjóðlegrar samkeppni.  Það er því ýmiss konar dulinn kostnaður sem fylgir auknu fjálsræði í viðskiptum - kostnaður sem ekki kemur fram fyrr en eftir á.

Aukið frjálsræði í alþjóðlegum viðskiptum hefur einnig oft verið einungis á forsendum ríku þjóðanna en ekki stuðlað að aukinni hagsæld hinna fátækari.  Efnahagsleg nýlendustefna er ennþá í fullum gangi en vitað er að margir fátækari íbúar heimsins hafa fengið sig fullsadda af tvískinnungi hinna ríku og efnameiri íbúa heimsins.  Þetta getur leitt til ólgu og átaka sem aftur eru kostnaðarsöm bæði í efnhagslegu og félagslegu tilliti.  Niðurstaðan er sú að það er betra að framkvæma breytingar hægt og rólega, af yfirvegun með tilliti til aðstæðna, en ekki með offorsi og látum.